बोहाग बिहू (Bohag Bihu)

बोहाग बिहू, ज्याला रोंगाली बिहू म्हणूनही ओळखले जाते, हा आसाममधील एक प्रमुख सण आहे, जो वसंत ऋतूचे आगमन आणि आसामी नववर्षाचे स्वागत करतो. १४ एप्रिलपासून सुरू होणारा हा सण पारंपरिक संगीत, नृत्य, आणि स्वादिष्ट भोजनांच्या माध्यमातून आसामी लोकांची सांस्कृतिक परंपरा आणि कृषी जीवन दर्शवतो[१][२].

सुमारे ३५०० इ.स.पूर्व काळापासून सुरू असलेल्या या सणाचा इतिहास कृषी आणि आध्यात्मिक विधींच्या संगमाने परिपूर्ण आहे, आणि तो आसाममधील विविध जातीय समूहांमध्ये एकता निर्माण करणारा सण आहे[३][४]. बोहाग बिहूचे मुख्य आकर्षण म्हणजे बिहू नृत्य, रंगीबेरंगी पोशाख, आणि सामुदायिक भोजन, जे पुनर्जन्म आणि कापणीच्या आनंदाचे प्रतीक आहे[५][६].

हा सण विविध दिवसांमध्ये वेगवेगळ्या परंपरांसह साजरा केला जातो, जसे की कुटुंबीय एकत्र येण्यासाठी कुटुम बिहू, देवपूजेच्या विधींसाठी गोसाई बिहू, आणि सणाचा समारोप करणारा चेड़ा बिहू[७][८].

युगांतरानुसार बोहाग बिहूने आधुनिक काळाशी जुळवून घेतले असले तरी त्याची मुख्य भावना कायम आहे, ज्यामुळे विविध जातीय आणि सामाजिक घटकांना एकत्र येण्याची संधी मिळते[९].

इतिहास

बोहाग बिहूचा इतिहास आसामच्या कृषी संस्कृती आणि आध्यात्मिक परंपरांशी अतिशय घट्टपणे जोडलेला आहे. असा विश्वास आहे की सुमारे ३५०० इ.स.पूर्व काळात, चांगल्या कापणीसाठी अग्नि यज्ञ केले जात असत, आणि याच काळात बिहूची सुरुवात झाली[१].

सुरुवातीपासूनच, बिहू हा आसामी लोकांच्या कृषी जीवनशैलीचा आणि निसर्गाच्या संपत्तीच्या पूजेसाठी समर्पित सण मानला गेला आहे[२][३]. बिहू ऋतुचक्रातील बदलांचा उत्सव मानला जातो आणि कृषी कॅलेंडरशी थेट जोडलेला आहे. या सणाचे तीन मुख्य प्रकार आहेत: रोंगाली बिहू (बोहाग बिहू), कोंगाली बिहू, आणि भोगाली बिहू, जे भाताच्या लागवडीच्या विविध टप्प्यांचे प्रतीक आहेत[२].

१३व्या शतकात अहोम साम्राज्याने साली-खेती तंत्राची ओळख करून दिली, ज्यामुळे भाताची शेती सुधारली आणि बिहू अधिक कृषि केंद्रित सण बनला[३]. अहोम राजवंशाने बिहूला प्रोत्साहन दिले आणि रंग घर या सांस्कृतिक स्थळात सणाचे आयोजन करून त्याचे महत्त्व वाढवले[४].

ब्रिटिश राजवटी आणि शहरीकरणामुळे बिहूच्या साजरेकरणातही बदल झाले. ब्रिटिशांनी आसाममधील सामाजिक जीवनात परिवर्तन केले आणि अनेकांना कृषी जीवनशैलीपासून औद्योगिक कामांकडे वळवले, ज्याचे प्रतिबिंब आधुनिक बिहू गीतांमध्ये दिसून येते, जे आधुनिक सामाजिक-आर्थिक स्थितीचे दर्शन घडवतात[५][६]. यामुळे बिहू एक मुख्य प्रवाहातील उत्सव बनला आणि जात, धर्म, आणि समुदाय यांच्या सीमा ओलांडून सर्वांसाठी एकत्र येण्याचा प्रसंग ठरला[५].

जरी सणाच्या स्वरूपात आधुनिक बदल आले असले, तरी पारंपरिक विधी अजूनही बिहूचा अविभाज्य भाग आहेत. अकाक्षबोंटी दिवे लावणे आणि रोवा खोवा मंत्रांचा उच्चार करणे यांसारखे विधी दर्शवतात की बिहूच्या मुळांमध्ये पितरपूजा आणि प्रजननाची प्रार्थना आहे[७][८]. कुटुंब आणि समुदाय एकत्र येऊन सामायिक वारसा साजरा करण्याची भावना बिहूच्या केंद्रस्थानी आहे, जरी साजरेकरणाच्या पद्धती काळानुसार बदलल्या असल्या तरी[३][९].

साजरेकरण

बोहाग बिहू किंवा रोंगाली बिहू, १४ ते २० एप्रिलपर्यंत साजरा केला जातो आणि वसंत ऋतूचे आगमन आणि आसामी नववर्षाचे स्वागत करतो. हा सण पारंपरिक सांस्कृतिक सादरीकरणे, नृत्य, आणि खाद्यपदार्थांद्वारे आसामी संस्कृतीचे वैभव दर्शवतो[१०][११].

पारंपरिक पोशाख आणि सादरीकरण

बोहाग बिहूच्या उत्सवानिमित्त युवक आणि युवती पारंपरिक पोशाखात सजतात—महिला रंगीबेरंगी साड्या घालतात, तर पुरुष धोतर आणि गमोसा परिधान करतात. उत्सवाचा मुख्य आकर्षण म्हणजे बिहू नृत्य, ज्यात सहभागी आनंद आणि उत्साहाचे भाव रितीबद्ध हालचालींमधून व्यक्त करतात. बिहू मेळेही आयोजित केले जातात, ज्यामुळे समुदाय एकत्र येऊन आपल्या परंपरेचे प्रदर्शन करू शकतात[१०][१२].

दिवस-वार उत्सव

हा सण अनेक दिवसांत विभागलेला असतो, ज्यात प्रत्येक दिवसाचे वेगळे महत्त्व आहे:

• कुटुम बिहू
  दुसऱ्या दिवशी, कुटुम बिहू साजरा केला जातो, ज्या दिवशी लोक नातेवाईक आणि मित्रांना भेटतात आणि एकत्र भोजन घेतात. या दिवसातून समुदाय आणि कुटुंबीयांचे संबंध दृढ करण्याचा संदेश दिला जातो[१२][१३].
• गोसाई बिहू
  तिसऱ्या दिवशी गोसाई बिहू असतो, ज्यामध्ये देवतांची पूजा आणि अर्पण केले जाते. लोक देवतांचे आभार मानतात आणि पुढील वर्षासाठी आशीर्वादाची याचना करतात. पारंपरिक आसामी पक्वान्न तयार केले जातात आणि बिहू गाण्यांच्या तालावर नृत्य आणि गायन केले जाते[१३].
• चेड़ा बिहू
  चेड़ा बिहू किंवा बोहागी बिदाई हा सणाचा शेवटचा दिवस आहे. यावेळी लोक देवतांकडून समृद्धीच्या आशीर्वादांची याचना करतात. या दिवशी सांस्कृतिक कार्यक्रम, भोजन, आणि आत्मपरीक्षण करण्याचा काळ असतो, जिथे लोक गेल्या वर्षाचा विचार करतात आणि भविष्याबद्दल आशा व्यक्त करतात[१२][१३].

खास खाद्यपदार्थ

बोहाग बिहू हे चविष्ट खाद्यपदार्थांसाठी प्रसिद्ध आहे. पिठा (तांदळाचे केक), मासळीच्या भाज्या, आणि हंगामी घटकांपासून तयार केलेली मिठाई हे प्रमुख पदार्थ आहेत. हा खाद्यविधी कापणीच्या आनंदाचे प्रतीक मानला जातो आणि कुटुंबांना एकत्र आणतो[११][१४].

सांस्कृतिक महत्त्व

प्रथेतील प्रादेशिक विविधता असूनही, बोहाग बिहूची मुख्य भावना वसंत ऋतू आणि कापणीचा आनंद साजरा करण्याची आहे, जी आसामभरातील समुदायांना आनंदात एकत्र आणते. हा सण कृषी जीवनचक्राचे प्रतीक आहे आणि समाजात एकोपा आणि ऐक्य निर्माण करतो[१४][१५].

प्रादेशिक विविधता

बोहाग बिहू, मुख्यत्वे आसाममध्ये साजरा केला जाणारा हा सण, राज्यातील विविध जातीय समूह आणि संस्कृतींमुळे प्रादेशिक विविधता दर्शवतो. आसामी नववर्षाचे स्वागत करणारा हा सण वसंत ऋतूचे आगमनही दर्शवतो आणि त्यातील विविध चालीरीती, विधी, आणि लोकपरंपरा विविध समुदायांतील संस्कृतींचे प्रतिनिधित्व करतात.

जातीय समुदायांचा प्रभाव

आसाममध्ये तिबेटो-बर्मन, इंडो-आर्यन, ताय-अहोम, कुकी-चिन, आणि द्रविड यांसारखे विविध जातीय गट आहेत, तसेच चहाच्या मळ्यातील मजूर, मुस्लीम, आणि बंगाली समुदाय देखील आहेत. या प्रत्येक समुदायाचे सांस्कृतिक योगदान असल्यामुळे बोहाग बिहू हा सण अत्यंत विविधतेने साजरा केला जातो. अनेक जातीय समुदाय समान सण साजरे करतात, परंतु वेगवेगळ्या नावांनी आणि त्यांची सांस्कृतिक वारसा जपणार्‍या विशेष विधींनी[१६].

अहोम समुदायाची परंपरा

अहोम हा आसाममधील एक प्रमुख समुदाय असून ते बोहाग बिहूचे साजरेकरण विशिष्ट विधींसह करतात. त्यांचा उत्सव गरू बिहूपासून सुरू होतो आणि सात दिवस चालतो. पिठा-जल्पान, पोर्क आणि बागेतील विविध भाज्या हे त्यांच्या खाद्यपदार्थांतील महत्त्वाचे घटक आहेत. अहोम समुदाय बिहू हुसोरी नावाचे लोकसंगीत सादर करतो, ज्यात ढोल, पेपा, आणि गगना यांसारख्या वाद्यांचा समावेश असतो. त्यांच्यातील एक विशेष प्रथा म्हणजे पूर्वजांची पूजा, जी त्यांचा पूर्वजांप्रती आदर आणि शुभ समयात त्यांच्या आशीर्वादाचे महत्त्व दर्शवते[९][१६].

सांस्कृतिक आदान-प्रदान आणि एकात्मता

ऐतिहासिकदृष्ट्या, औपनिवेशिक काळाने आसामच्या सांस्कृतिक परिस्थितीवर महत्त्वपूर्ण परिणाम केला. ब्रिटिश राजवटीच्या काळात अहोम आणि कोच राज्यांचा समावेश झाल्यामुळे सांस्कृतिक आदान-प्रदान झाला, ज्यामुळे बोहाग बिहूची परंपरा लोअर आसाममध्ये पसरली. त्यामुळे अनेक समुदायांमध्ये बिहूचा आदर आणि प्रेम निर्माण झाले, तरीही या नृत्य आणि परंपरेच्या सांस्कृतिक ओळखीबाबत वेगवेगळ्या मते आढळतात[४][१७].

शहरी साजरेकरण

आधुनिक काळात, बोहाग बिहूचे साजरेकरण ग्रामीण समुदायांबाहेर शहरी भागातही मोठ्या प्रमाणात होते. शहरांमध्ये आयोजित करण्यात येणाऱ्या बिहू कार्यक्रमांत सांस्कृतिक सादरीकरणे, स्पर्धा, आणि प्रदर्शनांचा समावेश असतो. या शहरी साजरेकरणामुळे बिहूचे स्वरूप विस्तृत झाले आहे, ज्यामुळे विविध लोकसंख्येला या सणात सहभागी होण्याची आणि आसामी परंपरेचे कौतुक करण्याची संधी मिळते, ज्यामुळे हा उत्सव आणखी समृद्ध होतो[१७][१८].

प्रतीकात्मकता

बोहाग बिहू, आसाममधील कापणीचा सण, वसंत ऋतूच्या आगमनाचे प्रतीक आहे आणि राज्याच्या कृषी जीवनशैलीशी दृढतेने जोडलेला आहे. हा सण उन्हाळ्याच्या हंगामाच्या समाप्तीचे आणि भात पिकवण्याच्या चक्राच्या सुरुवातीचे प्रतीक आहे, जे आसामी अर्थव्यवस्था आणि संस्कृतीसाठी अत्यंत महत्त्वपूर्ण आहे. विविध रिती-रिवाज आणि परंपरा या सणात दिसून येतात, ज्यातून आसामी लोकांचा निसर्गाशी असलेला नाते आणि त्यांची विशिष्ट सांस्कृतिक ओळख प्रकट होते[१९][१७].

धार्मिक प्रथा

बोहाग बिहू दरम्यान जेटुका (मेहंदी) हातांवर आणि पायांवर लावण्याची प्रथा आहे, विशेषतः महिलांमध्ये. या प्रथेचा सौंदर्यदायी उद्देश असला तरी, यामागे समृद्धी आणि येणाऱ्या वर्षासाठी शुभेच्छांचा आशीर्वाद मिळवण्याचा उद्देशही आहे[२०]. याशिवाय, फळ देणाऱ्या झाडांभोवती काडीने माघ-बोंधा बांधण्याची प्रथा आहे, जी घरात समृद्धी आणि फलोत्पादनाची इच्छा दर्शवते[३].

सामुदायिक ऐक्य

जेटुका लावण्याची प्रक्रिया सहसा सामूहिक पद्धतीने केली जाते, जिथे महिला एकत्र जमून कथा सांगतात आणि आपले नाते अधिक दृढ करतात. ही प्रथा समुदायातील एकतेला प्रोत्साहन देते आणि सामूहिक आनंद निर्माण करते[२०].

कृषीचे महत्त्व

बोहाग बिहूला कृषीदृष्ट्या महत्त्व आहे, कारण हा सण जमिनीच्या उर्वरतेचा आणि समृद्ध कापणीची आशा व्यक्त करतो. बिहू ढोल वाजवण्यासारख्या पारंपरिक विधींमध्ये पावसाचे आवाहन करण्याचा संकेत आहे, जो पिकांच्या वाढीसाठी आवश्यक मानला जातो[१९]. यासोबतच, हिरव्या भाज्या, तांदूळ, आणि गुळाने बनवलेली मिठाई अशा पारंपरिक पदार्थांचे भोजन या सणाचा एक प्रमुख भाग आहे, ज्यामुळे संपन्न कापणीचे प्रतीक म्हणून आहारात समावेश होतो[२१].

नवचैतन्याचे प्रतीक

या हंगामात कोपौ आणि टगर सारखी फुले फुलतात, ज्याचा अर्थ नवीन जीवनाचा उत्सव आणि आनंद आहे. या फुलांमुळे निसर्गाच्या सौंदर्यात भर पडते आणि वसंत ऋतूचे आगमन तसेच बोहाग बिहूचा उत्सव दर्शवला जातो[१७]. हा सण लोक आणि त्यांचे कृषी जीवन यामधील सुसंवाद दर्शवतो आणि जीवनाच्या चक्राशी जोडलेले नैसर्गिक नाते अधोरेखित करतो.

आधुनिक साजरेकरण

आधुनिक काळात बोहाग बिहू सणाचा मुख्य गाभा कायम ठेवत त्यात काही आधुनिक घटकांचा समावेश झाला आहे. हा सण रंगाली बिहूपासून सुरू होतो, जो आसामी नववर्षाचे स्वागत करतो आणि उत्साहपूर्ण साजरेकरणे व पारंपरिक सादरीकरणे यांसाठी ओळखला जातो. लोक नृत्य आणि संगीताद्वारे कृषी जीवन आणि आसामच्या सांस्कृतिक परंपरेचे प्रतीकात्मक दर्शन घडवतात[७][४].

परंपरा आणि धार्मिक विधी

कोंगाली बिहू, जो ऑक्टोबरच्या मध्यात साजरा केला जातो, हा सणाचा एक अधिक शांत आणि गंभीर बाजू दाखवतो. या दिवशी कुटुंबे तुळशीच्या रोपट्याच्या पायाशी आणि भाताच्या शेतात मातीचे दिवे लावतात आणि किडे तसेच वाईट शक्तींपासून संरक्षण मिळवण्याचे विधी करतात. रोवा खोवा मंत्रांचा उच्चार आणि गोठ्यात जनावरांना पिठा अर्पण करणे ही प्रथादेखील पाळली जाते. संध्याकाळी मृतात्म्यांना मार्गदर्शन करण्यासाठी बांसावर अकाक्षबोंटी दिवे लावले जातात, ज्यातून सणाचे आध्यात्मिक महत्त्व अधोरेखित होते[२२][७].

उत्सवादरम्यान, तिळ लाडू, मुरिर लाडू, आणि पोका मिठोई सारख्या पारंपरिक आसामी पदार्थांचा सुगंध घरात दरवळतो, आणि हे पदार्थ कुटुंबीय व मित्रांसोबत वाटून खाल्ले जातात[२३][७]. गुसाई बिहू आणि टाटोर बिहू या दिवसांमध्ये घरातील देवतांबद्दल आदर व्यक्त करणे आणि कारागिरीचे महत्त्व दर्शवले जाते[२३].

सादरीकरणातील बदल

बिहूच्या सादरीकरणातही लक्षणीय बदल झाले आहेत. पूर्वी कृषी जीवनाशी संबंधित असलेली बिहू नृत्ये आता अनेकदा व्यावसायिक उद्देशांसाठी कॅमेऱ्यांसमोर सादर केली जातात, ज्यामुळे सण एका मनोरंजनासाठी आकर्षण बनला आहे. VCD फिल्म्स आणि रिअ‍ॅलिटी शोच्या माध्यमातून बिहू नृत्य प्रसारित केले जाते, ज्यामुळे बिहूला व्यापक प्रेक्षकांपर्यंत पोहोचण्याची संधी मिळते, तरीही त्याचे सांस्कृतिक महत्त्व अबाधित राहते[४][२४].

महिलांची सहभागिता

इतिहासात महिलांसाठी वेगळे बिहू उत्सव असायचे, जसे की जेंग बिहू आणि राती बिहू. परंतु आधुनिक साजरेकरणात, सर्व प्रकारच्या बिहू नृत्यात महिलांची वाढती सहभागिता दिसून येते, ज्यामुळे समाजात बदल आणि सांस्कृतिक अभिव्यक्तीत समावेशकतेचा प्रवाह दिसून येतो[४][२४].

या सर्व घटकांमुळे बोहाग बिहू एक अद्ययावत आणि महत्त्वपूर्ण सण म्हणून टिकून आहे, जो पारंपरिक मूल्यांना आधुनिक प्रभावांसोबत एकत्रित करतो आणि आसामी सांस्कृतिक ओळखीचा एक महत्त्वाचा भाग म्हणून ओळखला जातो.

संबंधित सण

बोहाग बिहू, ज्याला रोंगाली बिहू म्हणूनही ओळखले जाते, हा आसाममधील तीन मुख्य बिहू सणांपैकी एक आहे, ज्यात प्रत्येक सण विविध कृषी टप्प्यांचे आणि सांस्कृतिक परंपरांचे प्रतीक आहे. बोहाग बिहू वसंत ऋतूचे आगमन आणि कापणीच्या हंगामाची सुरुवात दर्शवतो, तर माघ बिहू आणि काटी बिहू या सणांचा संबंध कृषी कॅलेंडरमधील इतर काळाशी आहे.

माघ बिहू

माघ बिहू जानेवारीच्या मध्यात साजरा केला जातो आणि कापणी हंगामाच्या समाप्तीचे प्रतीक मानला जातो. हा सण सामुदायिक मेळाव्यांचा आणि पारंपरिक आसामी पदार्थांचा आनंद घेण्याचा काळ आहे. उरुका या माघ बिहूपूर्वीच्या रात्री, लोक भेला घर नावाच्या तात्पुरत्या झोपड्या तयार करतात, जिथे सर्वजण एकत्र येऊन गाणी गातात, गोष्टी सांगतात आणि हवन करतात. मेजी होळी पेटवणे हा या सणाचा महत्त्वपूर्ण विधी आहे, जो हिवाळ्याच्या शेवटाचे आणि नवीन कृषी चक्राच्या सुरुवातीचे प्रतीक आहे. लोक prosperity आणि good fortune साठी पिठा यांसारख्या पारंपरिक पदार्थांची आहुती देतात[२५][२].

काटी बिहू

काटी बिहू, ज्याला कोंगाली बिहू म्हणूनही ओळखले जाते, ऑक्टोबरच्या मध्यात साजरा केला जातो आणि अधिक साधेपणाने साजरा केला जातो. हा सण उसळीच्या हंगामाचा काळ असल्याने, शेतकरी आपल्या पिकांसाठी संरक्षण आणि समृद्धीची प्रार्थना करतात. लोक आपल्या शेतात आणि घरात साकी नावाचे मातीचे दिवे लावतात, ज्यामुळे वाईट शक्तींपासून संरक्षण मिळते अशी धारणा आहे. काटी बिहूचा साधेपणा आणि भव्यतेने साजरा केला जाणारा बोहाग बिहू यामध्ये विरोधाभास आहे, परंतु तो आसामी संस्कृतीत महत्त्वाचे स्थान राखतो[२५][२].

शैक्षणिक स्रोत

बोहाग बिहूचे आसामी संस्कृतीतील महत्त्व विविध शैक्षणिक अभ्यासांचा विषय राहिले आहे. बाबुल हुचोरी तामुली यांच्या “A Must for the Masses” या लेखानुसार, बोहाग बिहू हा आसामी लोकांच्या कृषी जीवनशैलीचे आणि समृद्ध परंपरांचे प्रतिबिंब आहे[१५]. हा सण केवळ आसामी नववर्षाचे आगमन दर्शवतो असे नाही, तर कृषी चक्रातील बदलांवरही भर देतो, वसंत ऋतूचे आगमन जोश आणि आनंदाने साजरे करतो[२८].

स्वर्णलता बरुआ यांनी बिहूच्या इतिहासाचे दस्तऐवजीकरण केले असून, त्यांनी या सणाच्या कृषी विधीतील मुळांचा शोध घेतला आहे आणि शहरी जीवनशैलीशी त्याचे कसे जुळवून घेतले आहे हे दाखवले आहे[२९]. बिहूच्या विविध प्रकारांमध्ये—माघ बिहू, बोहाग बिहू, आणि काटी बिहू—अनेक परंपरा आणि प्रथा आढळतात, ज्यातून आधुनिक आसामी समाजातील या सणाचे महत्त्व अधोरेखित होते[२५][२८].

पीटर रीव्ह्ज यांच्या संशोधनानुसार, बोहाग बिहू हा फक्त नृत्य आणि संगीतच नव्हे तर खाद्यपदार्थ आणि समुदायाशीही निगडित आहे. या सणाचे वैशिष्ट्य म्हणजे पारंपरिक आसामी पदार्थ, जे सणाच्या वातावरणात भर घालतात आणि सामाजिक बंध आणि सांस्कृतिक ओळख मजबूत करतात[३०].

बिहू सणांच्या समृद्ध वारशाने ग्लोबलायझेशनच्या पार्श्वभूमीवर त्याचे सांस्कृतिक वारसा जपण्यासाठी अधिकाधिक रस निर्माण केला आहे, असे विविध संशोधक आणि स्थानिक कलाकारांचे म्हणणे आहे, ज्यांनी या परंपरांचे अधिक सखोल समज वाढवण्यासाठी योगदान दिले आहे[३१]. त्यामुळे, बोहाग बिहू हा दक्षिण आशियाई सांस्कृतिक अभ्यासात एक महत्त्वाचा विषय ठरतो, ज्यात कृषी, समाज, आणि सांस्कृतिक अभिव्यक्ती यांच्यातील परस्पर संबंध दाखवले जातात.

माहितीपट आणि माध्यमे

आसामी इलेक्ट्रॉनिक माध्यमांचा विकास आणि त्याचे बोहाग बिहूच्या साजरेकरणावर परिणाम हे आसामी सांस्कृतिक वारसा आणि सामाजिक बदलांचे दर्शन घडवतात. प्रारंभी, आसामी खासगी इलेक्ट्रॉनिक माध्यमे मुख्यतः बातम्यांवर लक्ष केंद्रित करत असत. परंतु, लवकरच त्यांनी सांस्कृतिक कार्यक्रमांचा समावेश करून बोहाग बिहू हा एक प्रमुख विषय बनवला. बोहाग बिहूसह भोगाली आणि काटी बिहूच्या साजरेकरणासाठी विशेष कार्यक्रम प्रसारित केले गेले, ज्यात बिहू नृत्य आणि संगीत या सणाच्या अविभाज्य घटकांप्रमाणे सादर केले गेले[४][३२].

माध्यम जगतातील प्रगतीमुळे, व्हिडिओ कॉम्पॅक्ट डिस्क्स (VCD) वर आधारित बिहू केंद्रित चित्रपटांचा प्रचलन वाढला. हे प्रदर्शन पारंपरिक सादरीकरणांना, जे पूर्वी उघड मंचांवर किंवा खासगी आंगणात मर्यादित असत, कॅमेरासाठी सादर करण्याच्या प्रकारात बदलले. या बदलामुळे कलाकारांना ओळख मिळवण्याची संधी मिळाली आणि नफेखोर उद्योगाची स्थापना झाली. झुबिन गर्ग आणि मनाश रॉबिन यांसारख्या लोकप्रिय गायक आणि संगीतकारांनी या चळवळीत महत्त्वपूर्ण भूमिका बजावली. VCD स्वरूपाने विशेषतः शहरी भागात नव्या पिढ्यांना बिहू नृत्याचे बारकावे शिकवण्याचे काम केले, जरी इंटरनेटच्या उदयानंतर त्याची लोकप्रियता ओसरली[४][३१].

माहितीपट आणि व्हिडिओ सादरीकरणांमध्ये पारंपरिक वाद्यांचे, जसे की सुटुली आणि कोरताल, सांस्कृतिक महत्त्व अधोरेखित करण्यात आले आहे. हे माहितीपट वाद्यांच्या उत्पत्ती, बांधणी, आणि सांस्कृतिक महत्त्वावर प्रकाश टाकतात, ज्यामुळे आसामी लोकसंगीताचे समृद्ध ज्ञान प्राप्त होते. उदाहरणार्थ, सुटुली, एक मातीचे वाद्य, जे पक्ष्यांच्या आवाजाची नक्कल करते, त्याची बोहाग बिहू उत्सवातील भूमिका विशेष ठरते, तर कोरताल, एक बासरीसारखे बांबूचे वाद्य, भक्तिसंगीतात वापरले जाते[३१][३३].

संदर्भ सूची

1. Bohag Bihu 2022: Date, history, traditions … – Hindustan Times
2. The History and Tradition of Indian Bihu Festival – Moments Log
3. Bhogali Bihu: A Festival of Abundance – Indian Culture
4. Bihu: The Festival of Assam – Sahapedia
5. Bohag Bihu – Its Genesis and Celebrations – blog.kitemanja.com
6. Bohag Bihu – Its Genesis and Celebrations – KITE MANJA
7. Bihu History: Origin of Assamese Bihu Festival
8. Bohag Bihu 2024 Guide : History, Rituals and Celebration – Northeast Bullet
9. Listen: These Bihu songs give a glimpse of the rhythms and routines
10. Bohag Bihu 2024: Date, Celebration and Significance of Rongali Bihu
11. Bohag Bihu 2024, Assam: Date, History, Celebration – The India
12. Bohag Bihu 2023: Date, History and Significance of Rongali Bihu …
13. Bohag Bihu: Bohag Bihu 2024: Know The Date, History
14. When is Bohag Bihu 2024: All about date, history, traditions
15. Bihu – Wikipedia
16. BOHAG BIHU: ETHNIC COMMUNITIES OF ASSAM – Sentinel Assam
17. Bohag Bihu: Festivals of Spring – Sentinel Assam
18. Bihu Festival: Assam’s Celebration of Harvest and Culture
19. RONGALI BIHU AND NATIONALISTIC FEELINGS OF ASSAMESE – Sentinel
20. Jetuka – The Colour Of Spring – The Hills Times
21. Happy Bohag Bihu: Of Festivities & Traditional Assamese Food
22. Bihu Date: Bhogali, Rongali & Kongali Bihu Date – Kids Portal For Parents
23. Bohag Bihu 2024: Date, history, significance, celebration
24. Bohag Bihu 2024: Date, Traditions and Significance – 99pandit
25. Bihu Dance: Most Popular Colorful Dance Festival of Assam
26. Bohag Bihu 2024: Date, History, Celebrations – AbhiBus
27. “Bohag Bihu”, Assam’s Must-See Festival for Travelers
28. Bohag bihu or Rongali Bihu, Assam – assaminfo.com
29. Why ‘Bihu geet’ is an important part of Assamese culture
30. Harvest Festival Of Assam: A Guide To The Bihu Celebration – TripXL
31. Musical roots of Assam – bcf-india.org
32. A New Year, A New Beginning: Exploring the Traditions of Bohag Bihu
33. Bohag Bihu – Inspiringassam.com