सांता क्लॉज हा नाताळ साजरेकरणात आनंद, उदारता, आणि देणगीभावना यांचे प्रतीक मानला जातो. सांता क्लॉजची मूळ प्रेरणा ४थ्या शतकातील दयाळू बिशप संत निकोलस यांच्या जीवनातून आली आहे, ज्यांनी गरजूंना मदत केली. अनेक सांस्कृतिक आणि धार्मिक प्रभावांमुळे सांता क्लॉजची प्रतिमा शतकानुशतकांमध्ये बदलली, ज्यात डच परंपरेतील “सिंटरक्लास” आणि अन्य स्थानिक परंपरांचा समावेश आहे. आज सांता क्लॉज एक वैश्विक प्रतीक बनला आहे, ज्याचे अनेक देशांत विविधरूपात स्वागत केले जाते. [१][२]
सांता क्लॉजची आधुनिक प्रतिमा १९व्या शतकाच्या सुरुवातीला निर्माण झाली, विशेषतः “अ व्हिजिट फ्रॉम सेंट निकोलस” या कवितेमुळे. या कवितेत त्याचे वर्णन गोलमटोल, आनंदी, आणि भेटवस्तू देणारा असे केले होते. त्याचे आगमन हरिणांनी ओढलेल्या स्लीहद्वारे होतो, आणि त्याचे लाल पोशाखातील रूप थॉमस नास्ट सारख्या कलाकारांनी लोकप्रिय केले. पुढे, १९व्या शतकात नाताळ सणाच्या व्यापारीकरणाद्वारे, सांता क्लॉजची प्रतिमा विविध दुकानदारांनी वापरली, ज्यामुळे तो सणाच्या जाहिरातींमध्ये केंद्रस्थानी आला. [३][४]
नाताळ सणाच्या व्यापारीकरणामुळे सांता क्लॉजची प्रतिमा एक ग्राहक-केंद्रित प्रतीक बनली आहे, ज्यामुळे काही लोकांनी त्याच्यावर टीका केली आहे. आधुनिक सांता क्लॉज धार्मिक भावनांऐवजी व्यावसायिक साधन म्हणून पाहिल्या जातो, ज्यामुळे काहींनी नाताळच्या धार्मिक महत्त्वावर चालना देण्याची गरज व्यक्त केली आहे. [५][६]
सांता क्लॉज विविध संस्कृतींमध्ये भिन्न नावांनी ओळखला जातो. लॅटिन अमेरिकेत त्याला “पापा नोएल” म्हणतात, तर युरोपातील काही भागांत “फादर ख्रिसमस” या नावाने संबोधले जाते. ही स्थानिक नावे सांता क्लॉजची प्रतिमा स्थानिक परंपरांशी जोडतात, ज्यामुळे त्याचा वैश्विक रूप अधिक समृद्ध होते. [७][८]
सांता क्लॉजला सणाच्या व्यापारीकरणाचे प्रतीक मानणारे काही टीकाकार आहेत, ज्यांना वाटते की त्याने नाताळच्या मूळ धार्मिक आणि नैतिक मूल्यांना बाजूला ठेवले आहे. काही ठिकाणी सांता क्लॉजला धर्मनिरपेक्ष मानले जाते, ज्यामुळे सणाच्या खऱ्या हेतूबद्दल चर्चा निर्माण होते. या टीकेमुळे आधुनिक नाताळ साजरेकरणात सांता क्लॉजची भूमिका अधिकच गुंतागुंतीची बनली आहे. [२][१०][११]
समाजात सणाच्या व्यापारीकरण आणि सामुदायिक भावना यामधील संतुलन साधण्याचा प्रयत्न केला जात असताना, सांता क्लॉज अद्याप एक अमर प्रतीक आहे. तो आनंद, उदारता, आणि देणगीभावनेचे प्रतीक म्हणून प्रसिद्ध आहे, ज्यामुळे नाताळ सणाचा उत्साह टिकून राहतो.
इतिहासातील सांता क्लॉजचा उगम
सांता क्लॉजची व्यक्तिरेखा विविध ऐतिहासिक, सांस्कृतिक, आणि धार्मिक परंपरांमध्ये रुजलेली आहे, विशेषतः चौथ्या शतकातील ख्रिस्ती बिशप संत निकोलस यांच्या जीवनावर आधारित आहे. आधुनिक तुर्कस्तानमधील पाटारा येथे जन्मलेले संत निकोलस हे त्यांच्या दयाळूपणा आणि उदारतेसाठी विशेष प्रसिद्ध होते, विशेषतः लहान मुलं आणि गरीबांसाठी त्यांनी केलेल्या सेवेमुळे त्यांना आदर मिळाला. त्यांच्या जीवनाशी संबंधित अनेक चमत्कार आणि कहाण्या प्रचलित आहेत. एक प्रसिद्ध कथा सांगते की, त्यांनी तीन मुलींना गरिबीच्या आणि वेश्यावृत्तीच्या जीवनातून वाचवण्यासाठी त्यांच्या वडिलांना दररोज गुपचूप खिडकीतून देणगी दिली, ज्यामुळे त्या मुलींचे भविष्य सुरक्षित झाले. [१][१२]
युरोपभरात संत निकोलस यांची ख्याती पसरल्यावर त्यांची प्रतिष्ठा वाढली आणि त्यांच्या नावाने अनेक परंपरा विकसित झाल्या. संत निकोलस यांना नाविक, व्यापारी, आणि मुलांचे संरक्षक संत म्हणून मानले जाते. ६ डिसेंबर, त्यांचा उत्सव दिन, हा भेटवस्तू देण्याचा दिवस मानला जाऊ लागला, ज्यामुळे आजच्या नाताळ सणातील भेटवस्तूंच्या प्रथेचा पाया रचला गेला. [२][१]
१९व्या शतकात संत निकोलसची प्रतिमा स्थानिक परंपरांमध्ये एकत्र होऊ लागली, विशेषतः डच परंपरेतील सिंटरक्लास या व्यक्तिरेखेच्या माध्यमातून, ज्याने डच वसाहतीद्वारे अमेरिकेत प्रवेश केला. [३] १८२३ मध्ये प्रसिद्ध कवितेच्या “अ व्हिजिट फ्रॉम सेंट निकोलस” या कवितेत सांता क्लॉजचे एक आनंदी, गोलमटोल रूप साकारले गेले, जो रेनडियर ओढलेल्या स्लीहद्वारे मुलांना भेटवस्तू देतो, अशी प्रतिमा तयार करण्यात आली. या प्रतिमेला थॉमस नास्ट यांसारख्या कलाकारांच्या चित्रांनी अधिक प्रसिद्ध केले, ज्यांनी सांता क्लॉजला एका स्नेही व्यक्तिरेखेच्या रूपात साकारले, ज्यामुळे तो नाताळ सणातील एक प्रमुख व्यक्ती बनला. [३]
१९व्या शतकातील नाताळाच्या व्यापारीकरणानेही सांता क्लॉजच्या आधुनिक प्रतिमेला आकार दिला. व्यवसायांनी नाताळ सणाच्या काळातील संभाव्य नफा ओळखला, ज्यामुळे भेटवस्तू देण्यावर भर देणाऱ्या जाहिराती प्रचलित झाल्या. या बदलामुळे सांता क्लॉज एक उदारतेचे आणि आनंदाचे प्रतीक बनला तसेच नाताळ सणाच्या व्यापारीकरणात महत्त्वाचा घटक ठरला. [४][३]
सांता क्लॉजचे सांस्कृतिक विविधरूप
सांता क्लॉज जगभरात विविध नावांनी ओळखला जातो आणि प्रत्येक संस्कृतीत त्याचे साजरेकरण स्थानिक परंपरा व श्रद्धांशी जुळवले जाते. या सांस्कृतिक रूपांमुळे सांता क्लॉजचा आनंद, देणगीभावना, आणि सामुदायिकतेचा वैश्विक प्रतीक म्हणून समज अधिक समृद्ध होतो.
लॅटिन अमेरिका
लॅटिन अमेरिकेतील अनेक देशांत सांता क्लॉजला “पापा नोएल” या नावाने ओळखले जाते. येथील नाताळ साजरेकरणात पारंपरिक लोककलेचे घटक आणि स्थानिक परंपरांचे विशेष स्थान आहे. नाताळ सणात मॅनेजर दृश्ये (नाटविटी सीन) सजविली जातात, ज्यात सांता क्लॉजसह स्थानिक श्रद्धांचा समावेश असतो. [७]
वेनेझुएला
वेनेझुएलामध्ये मुलं “एल निन्यो जीसस” (बाल येशू) कडून भेटवस्तूंची अपेक्षा ठेवतात, सांता क्लॉजकडून नाही. हा वेगळेपणा दर्शवतो की, नाताळ साजरेकरणात स्थानिक धार्मिक परंपरा कशा प्रकारे मिसळलेल्या आहेत, ज्यामुळे या सणात स्थानिक श्रद्धांचा अधिक प्रभाव पडतो. [८]
युरोप
इटलीत सांता क्लॉजला “बाब्बो नाताले” म्हणतात. याशिवाय, “ला बेफाना” नावाची एक दयाळू जादूगार स्त्री ६ जानेवारीला भेटवस्तू देण्यासाठी येते, ज्यामुळे नाताळ साजरेकरणाला एक नवीन स्तर मिळतो. [९] फिनलंडमध्ये “जौलुपुकी” किंवा “ख्रिसमस बकरा” ही एक महत्त्वाची व्यक्तिरेखा आहे, जी सांता क्लॉजसारखीच आहे परंतु तिचे स्थानिक लोककथांशी अधिक नाते आहे. [१३]
आफ्रिका
आफ्रिकेत विविध भाषा आणि संस्कृतींमुळे सांता क्लॉजचे वेगवेगळे नाव आहे. दक्षिण आफ्रिकेत “सिंटरक्लास” आणि “केर्सवाडर” हे डच प्रभावातून आलेले शब्द आहेत, तर नायजेरियात मुलं “फादर ख्रिसमस” ची आतुरतेने वाट पाहतात. हे दाखवते की, येथील नाताळ साजरेकरणात उपनिवेशी इतिहास आणि स्थानिक परंपरांचा संगम दिसून येतो. [८][१४]
आशिया
आशियाई देशांमध्ये नाताळ साजरेकरणात स्थानिक सांस्कृतिक घटकांचा समावेश केला जातो, जसे की पारंपरिक पोशाख आणि स्थापत्य शैली. विशेषतः फिलिपिन्स आणि भारतात नाताळ साजरेकरण विविध रंगीत प्रदर्शनांनी सजविले जाते, ज्यामुळे स्थानिक परंपरांचे अधोरेखित केले जाते. [७]
सांता क्लॉजची प्रतिमा आणि लोकप्रिय संस्कृतीतील भूमिका
सांता क्लॉजची प्रतिमा
सांता क्लॉजची प्रतिमा कालांतराने बदलली आहे, आणि त्याचे आजचे रूप साहित्य, कला, आणि व्यावसायिक प्रभावांमुळे विकसित झाले आहे. १९व्या शतकात सांता क्लॉजचा “लाल पोशाख घातलेला आनंदी वृद्ध” म्हणून ओळखला जाणारा आधुनिक रूप स्थापित झाले, ज्यात पांढऱ्या दाढीचा आणि गोल पोटाचा सांता क्लॉज होता. ही प्रतिमा विविध सांस्कृतिक प्रभावांचा परिणाम आहे, ज्यात १७व्या शतकात डच स्थलांतरितांनी अमेरिकेत आणलेला “सिंटरक्लास” हा दंतकथेतून विकसित झालेले रूप देखील आहे. [२]
प्रभावी चित्रणं
सांता क्लॉजची आजची प्रतिमा स्थापन करण्यामध्ये थॉमस नास्ट या कार्टूनिस्टचा मोठा वाटा आहे. १८६० च्या दशकात “हार्पर्स वीकली” मासिकासाठी नास्ट यांनी सांता क्लॉजचे चित्रण केले, ज्यात त्याला एक आनंदी, गोलमटोल व्यक्ती म्हणून दाखवले होते. यामुळे सांता क्लॉजची प्रतिमा लोकांच्या मनात अधिक दृढ झाली. त्याचप्रमाणे “अ व्हिजिट फ्रॉम सेंट निकोलस” या कवितेने देखील सांता क्लॉजला भेटवस्तू देणारी व्यक्तिरेखा म्हणून लोकप्रिय केले, ज्यामध्ये तो रेनडियरने ओढल्या जाणाऱ्या स्लीहद्वारे प्रवास करतो. [३]
प्रतीकात्मकता आणि सांस्कृतिक महत्त्व
सांता क्लॉजची प्रतिमा आनंद, उदारता, आणि देणगीभावना यांचे प्रतीक मानली जाते, विशेषतः नाताळच्या काळात. त्याची प्रतिमा जाहिरातींमध्ये आणि विविध माध्यमांमध्ये मोठ्या प्रमाणात वापरली जाते, ज्यामुळे तो सणाशी संबंधित प्रमुख व्यक्तिरेखा बनला आहे. नाताळच्या व्यापारीकरणामुळे सांता क्लॉजची प्रतिमा जनमानसात अधिक लोकप्रिय झाली आहे, विशेषतः सांता-संबंधित वस्तूंच्या आणि चित्रणाच्या व्यापक वापरामुळे. [७]
प्रतिमेत विविधता
जरी लाल पोशाखातील आनंदी सांता क्लॉज ही मुख्य प्रतिमा असली तरी, विविध संस्कृतींमध्ये त्याचे वेगवेगळे रूप पाहायला मिळते. काही ठिकाणी सांता क्लॉज वेगळ्या पोशाखात किंवा स्थानिक परंपरांनुसार विशेष गुणधर्मांसह चित्रित केला जातो. ही विविधता सांता क्लॉजच्या प्रतीकेलाही एक वैश्विक रूप देते, ज्यामध्ये स्थानिक परंपरा आणि श्रद्धांचा समावेश आहे. [१]
सांता क्लॉजची ही प्रतिमा आणि विविध रूपे नाताळच्या सणाचे सांस्कृतिक आणि व्यावसायिक महत्त्व अधोरेखित करतात, ज्यामुळे सांता क्लॉजची जागतिक प्रतिष्ठा अधिक दृढ झाली आहे.
व्यापारीकरण
नाताळ सणाच्या व्यापारीकरणात प्रचंड बदल झाले आहेत, ज्यामुळे एक धार्मिक सण मुख्यतः सांस्कृतिक आणि ग्राहक-केंद्रित साजरेकरणात बदलला आहे. प्रारंभी येशू ख्रिस्ताच्या जन्मस्मरणार्थ साजरा केला जाणारा हा सण आता भेटवस्तू देणे आणि व्यावसायिक क्रियाकलापांवर अधिक लक्ष केंद्रीत करून साजरा होऊ लागला आहे. [५][६]
ऐतिहासिक पार्श्वभूमी
१९व्या शतकाच्या मध्यातच अमेरिकन किरकोळ विक्रेत्यांनी नाताळ सणाचा विक्रीसाठी असलेला प्रचंड संभाव्य नफा ओळखला. त्यावेळी ‘फादर ख्रिसमस’ सारख्या व्यक्तिरेखेचा वापर एक प्रभावी मार्केटिंग साधन म्हणून केला जाऊ लागला. मॅसीज सारख्या मोठ्या दुकानांनी आपल्या जाहिरातीत या व्यक्तिरेखेचा वापर करून सांता क्लॉजची प्रतिमा निश्चित केली, ज्यात पांढऱ्या दाढीसह एक आनंदी वृद्ध व्यक्ती, मोठ्या पोटाचा आणि लोकरच्या काठ असलेल्या पोशाखात दाखवला गेला. कोका-कोला कंपनीने १९३० च्या दशकात या प्रतिमेला आपल्या ब्रँडशी जोडले आणि सांता क्लॉजची आधुनिक प्रतिमा अधिक दृढ केली. [६][१५][४]
सणाच्या महत्त्वातील बदल
नाताळ सणाच्या व्यापारीकरणाचे श्रेय विविध घटकांना दिले जाते, ज्यात ग्राहकांची वाढलेली मागणी आणि धार्मिकतेकडून धर्मनिरपेक्षतेकडे झुकलेली सांस्कृतिक दृष्टीकोन हे घटक प्रमुख आहेत. आता विक्रेते नाताळ खरेदीची सुरुवात अगदी हॅलोविनपासूनच करतात, ज्यामुळे सणाचा कालावधी जवळपास दोन महिन्यांपर्यंत वाढतो. यामुळे सणाचा मूळ धार्मिक संदेश मागे पडला असून, सणाचे स्वरूप अधिकाधिक भौतिकतावादी बनले आहे. [१६][५]
जाहिरातींचा प्रभाव
व्यापारीकरणात जाहिरातींच्या महत्त्वपूर्ण भूमिका आहे, ज्यात बिलबोर्ड, रेडिओ, आणि टेलिव्हिजनसारख्या माध्यमांचा वापर केला जातो. भेटवस्तू देण्याचे महत्त्व अधोरेखित करून, या जाहिरातींमध्ये सांता क्लॉजला विविध ब्रँडेड उत्पादने प्रदर्शित करताना दाखवले जाते. यामुळे सांता एक व्यावसायिक व्यक्तिरेखा बनला आहे, आणि सणाच्या साजरेकरणात भेटवस्तू देण्याच्या कृतीला अधिक महत्त्व दिले जाते, ज्यात प्रेम आणि उदारता व्यक्त करण्याचे एक माध्यम म्हणून त्याचे चित्रण केले जाते. [४][३]
आधुनिक दृष्टिकोन
आज नाताळ सणाचे स्वरूप सतत बदलत आहे. आधुनिक जाहिरातींमध्ये अधिक विविध आणि धर्मनिरपेक्ष समाजाचे प्रतिबिंब दिसते, ज्यात बहुरंगी गट एकत्र साजरे करताना दाखवले जातात. यामुळे नाताळचा सण पारंपरिक धार्मिक कथानकाच्या पलीकडे जाऊन एका व्यापक अर्थाने समजला जातो. सणाच्या व्यापारीकरणाच्या या प्रक्रियेमुळे एक असे वातावरण तयार झाले आहे, जिथे सणाचा आनंद आणि एकत्रिततेसह खरेदी संस्कृतीला देखील समान महत्त्व दिले जाते. [४]
समकालीन नाताळ साजरीकरण
धर्मनिरपेक्ष परंपरा
धर्मनिरपेक्ष नाताळ परंपरा जगभरात विविध प्रकारे साजऱ्या केल्या जातात, ज्यात स्थानिक श्रद्धा आणि सांस्कृतिक दृष्टिकोनांचा समावेश असतो. या साजरेकरणातील एक महत्त्वाची व्यक्तिरेखा सांता क्लॉज आहे, जो देणगीभावना आणि आनंदाचे प्रतीक मानला जातो. मुलं अनेकदा सांता क्लॉजसाठी पत्र लिहितात, आणि ख्रिसमसच्या पूर्वसंध्येला किंवा ख्रिसमसच्या सकाळी त्याच्याकडून भेटवस्तू मिळण्याची अपेक्षा करतात. [९]
सांता क्लॉज परेड
सांता क्लॉज परेड अनेक देशांत ख्रिसमस सणाच्या सुरुवातीला विशेष आकर्षण बनली आहे. या रंगीत परेडमध्ये रंगीत सजावट, मार्चिंग बँड, आणि सांता क्लॉज स्वतः दिसतो, ज्यामुळे कुटुंबे रस्त्यावर येऊन सणाच्या आनंदी वातावरणाचा अनुभव घेतात. यातील उल्लेखनीय उदाहरणे म्हणजे न्यूयॉर्कमधील मॅसीज थँक्सगिव्हिंग डे परेड आणि टोरोंटोमधील सांता क्लॉज परेड, ज्यामुळे सणासाठी उत्साह वाढतो आणि जादुई अनुभव तयार होतो. [९]
ख्रिसमस बाजार
आधुनिक नाताळ साजरेकरणातील आणखी एक महत्त्वपूर्ण घटक म्हणजे ख्रिसमस बाजार. या बाजारांतून हंगामी पदार्थ, हस्तकलेची वस्त्रे, आणि सजावटींची खरेदी केली जाते, ज्यामुळे स्थानिक आणि पर्यटकांना सणाच्या आनंदात सामील होण्याची संधी मिळते. येथे भेट देणारे लोक उत्सवी खाद्यपदार्थांचा आनंद घेतात, अनोख्या भेटवस्तू खरेदी करतात, आणि सणाच्या वातावरणात तल्लीन होऊन सामाजिक संबंध दृढ करतात. [९]
भेटवस्तू देण्याच्या प्रथा
नाताळच्या सणात भेटवस्तू देण्याची एक महत्त्वपूर्ण परंपरा आहे, ज्यात विविध संस्कृतींमध्ये वेगवेगळ्या प्रथा आढळतात. अनेक लोक सांता क्लॉजपासून प्रेरणा घेऊन ख्रिसमस ट्रीखाली किंवा अंगणात स्टॉकिंग्जमध्ये भेटवस्तू ठेवतात. काही परंपरांत एपिफनी दिनी भेटवस्तूंची देवाणघेवाण होते, तर “सिक्रेट सांता” खेळामुळे गुप्तपणे भेटवस्तू देऊन आनंद वाटण्याची भावना जोपासली जाते. भेटवस्तू देण्याच्या पद्धती वेगळ्या असल्या तरी त्यामागची भावना एकच असते: आनंद आणि प्रेमाची भावना पसरवणे. [९]
सांस्कृतिक महत्त्व
समकालीन चर्चेत नाताळच्या व्यापारीकरण आणि धार्मिक मुळांच्या संदर्भात अनेकदा तुलना केली जाते. काही लोक मानतात की, आधुनिक साजरेकरणाने सणाच्या आध्यात्मिक अर्थापासून दूर गेले आहे. इतिहासकार स्टीफन निसेनबाम यांच्या मते, अमेरिकेतील नाताळ साजरेकरणाचे स्वरूप बदलत गेले आहे, ज्यामध्ये मुलांच्या आनंदावर अधिक भर दिला जातो, आणि कुटुंबीयांच्या एकत्र येण्यावर विशेष जोर दिला जातो. ही बदललेली दृष्टिकोन समाजातील व्यापक सांस्कृतिक बदल आणि कुटुंब-केंद्रित सण साजरे करण्याच्या इच्छेचे प्रतीक आहे. [१७][१८]
समकालीन नाताळ साजरेकरणात धर्मनिरपेक्ष परंपरांचे मोठे स्थान असून, यात सांता क्लॉज परेड, ख्रिसमस बाजार, भेटवस्तूंच्या प्रथा आणि सणाच्या व्यापारीकरणाची चर्चा दिसते. या विविधतेमुळे नाताळ केवळ धार्मिक सण न राहता एक आनंद आणि एकात्मतेचा उत्सव म्हणून मानला जातो.
आक्षेप आणि वादविवाद
ऐतिहासिक निषेध
सांता क्लॉज आणि नाताळ सणासंदर्भात इतिहासात अनेकदा टीका झाली आहे, विशेषतः १७व्या शतकात इंग्लिश प्युरिटन्स आणि डच कॅल्व्हिनिस्टांनी नाताळ साजरेकरणाचा निषेध केला होता. प्युरिटन प्रभावाखालील अमेरिकन वसाहतींमध्ये नाताळ साजरा करणे टाळले जाई, ज्यात सांता क्लॉजच्या व्यक्तिरेखेलाही नकार दिला जात असे. रिस्टोरेशन काळानंतर, नाताळाबद्दलचा दृष्टिकोन हळूहळू बदलला. जोसिया किंग यांच्या “द एग्झॅमिनेशन अँड ट्रायल ऑफ ओल्ड फादर ख्रिसमस” (१६८६) सारख्या व्यंगात्मक कृत्यांमधून अशा प्युरिटन विचारसरणीला विरोध दाखवला गेला. [२]
आधुनिक टीका
आधुनिक काळात काही धार्मिक नेत्यांनी सांता क्लॉजच्या व्यापारीकरणावर नाराजी व्यक्त केली आहे. १९५८ मध्ये, डॅनिश ख्रिसमस स्टँपवर सांता क्लॉजची प्रतिमा वापरली गेल्यामुळे रेव्हरंड पॉल नेडरगार्ड यांनी सांता क्लॉजला “धर्मनिरपेक्ष गोब्लिन” म्हणून संबोधले. अनेक समालोचकांनी सांता क्लॉजच्या विपणनातील प्रतिमेवर टीका केली आहे, कारण त्यांचे मत आहे की यामुळे सणाच्या धार्मिक अर्थाचे महत्व कमी होते आणि त्याला व्यावसायिक रंग चढतो. [२]
“नाताळवरील युद्ध” (War on Christmas)
अमेरिकेत नाताळसंबंधीच्या शब्दावलीवर वादविवाद आहेत, ज्याला काही लोक “नाताळवरील युद्ध” म्हणतात. टीकाकार, जसे कि बिल ओ’रेली, यांचे म्हणणे आहे की, “क्रिसमस” या शब्दाचा वापर कमी होऊन त्याऐवजी “हॉलिडेज” सारखा अधिक सार्वत्रिक शब्द वापरण्याचा आग्रह वाढला आहे. यामागे राजकीय शुद्धता असावी, असा आरोप केला जातो. तथापि, इतर काहींचे मत आहे की अमेरिकन संस्कृतीत नाताळचे वर्चस्व कायम असल्याने असा कोणताही धोका नाही. [१०]
व्यापारीकरणाच्या चिंका
नाताळच्या व्यापारीकरणाबाबत मोठ्या प्रमाणात चिंता व्यक्त केली जाते. असे निरीक्षण आहे की हा सण येशू ख्रिस्ताच्या स्मरणाच्या धार्मिक साजरेकरणापासून दूर जाऊन भेटवस्तू देणे आणि सजावट यावर अधिक केंद्रित झाला आहे. १९व्या शतकात मॅसीजसारख्या दुकानांनी आणि कोका-कोलासारख्या ब्रँड्सनी सांता क्लॉजला एक विपणन साधन म्हणून वापरले, ज्यामुळे नाताळची आधुनिक ओळख अधिकाधिक व्यावसायिक बनली आहे. [६] टीकाकारांचे म्हणणे आहे की या व्यापारीकरणामुळे सणातील पारंपरिक कुटुंब, दया, आणि समुदाय भावना बाजूला पडत आहेत आणि त्याऐवजी ताणतणाव आणि चिंता निर्माण होत आहेत. [५][११]
सांस्कृतिक प्रतिबिंब
या टीकांच्या पार्श्वभूमीवर, काही लोक अधिक साध्या आणि अर्थपूर्ण नाताळ साजरेकरणासाठी आग्रह धरतात, ज्यात खऱ्या संबंधांवर आणि परोपकाराच्या कृतींवर भर दिला जातो. हा विचारधारा नाताळच्या मूळ उद्देशाकडे परत जाण्याचे समर्थन करते, ज्यामध्ये समुदायाची मदत आणि धर्मादाय उपक्रमांवर भर दिला जातो. यामुळे सांता क्लॉज अजूनही आधुनिक समाजात नाताळच्या सणाच्या नैतिकतेवर चर्चेचा केंद्रबिंदू बनला आहे.
संदर्भ
- Saint Nicholas – Wikipedia
- 9 Catholic Traditions That Highlight The Christmas Season – Religion Unplugged
- Santa Claus – Wikipedia
- 19th Century SANTA CLAUS Evolution – From SAINT to ICON – 19thCentury.us
- How advertising has shaped Christmas over the years – PBS NewsHour
- Symbols Of Christmas And Their Meaning: A Comprehensive Guide – Christian Website
- Santa Claus in Different Languages: A Festive Guide – Alistair Stewart
- How do different cultures and religions celebrate Christmas? – ItsChristmasNow.com
- Joulupukki – Arkistojen Portti
- Christmases Long, Long Ago: The Evolution of Christmas in the 19th and 20th Centuries – Democracy and Me
- Christmas: from Christian to commercialization – Spartan Shield
- The Evolving Face of Santa, As Seen in the Smithsonian’s Vast Collection – Smithsonian Magazine
- Meet a Dozen Lesser-Known Christmas Characters, From Mr. Jingeling to Uncle Mistletoe – Smithsonian Magazine
- Celebrating Christmas Without Religion – Learn Religions
- Christmas controversies – Wikipedia
- From German roots to American soil: How the image of Santa Claus made Christmas a holiday tradition – Milwaukee Independent
- The Evolution of Christmas: Santa Claus in the 1860s – The Homestead Blog
- Who is Santa Claus, and where did the legend come from? – ItsChristmasNow.com